چند سال است که خانه فرهنگ ایران در دهلی نو برای آموزش و گسترش زبان فارسی و هنرهای مرتبط با رسم الخط ایرانی در هند تلاش می‌کند. سال گذشته نیز به همت رایزن محترم پیشین انجمن خطاطان هند تاسیس شد و نخستین رویداد خوشنویسی را با این انجمن برگزار کرد. اما امسال و در یک اقدام تحولی، برای نخستین بار، مسابقات سراسری کتابت قرآن کریم با همکاری انجمن خطاطان هند و با حضور و شرکت خوشنویسان با تجربه و جوان مسلمان هندی از دوم دی ماه به مدت دو روز برگزار شد.
در این دوره از مسابقات ۲۵ هنرمند خطاط صاحب نام از 10ایالت هند به مدت 2 روز در سه بخش سوره نویسی نسخ، سوره نویسی نستعلیق و نیز نظیره نویسی نسخ ایرانی با یکدیگر به رقابت پرداختند. این دوره از مسابقات به صورت دو مرحله‌ای و با ارسال آثار خوشنویسان و نیز امتحان حضوری پس از حضور هنرمندان برگزار شد. فراخوان این دور از مسابقات از ۱۰ شهریورماه 1402 منتشر شد و علاقمندان تا ۲۴ آذرماه فرصت داشتند که آثار خود را از طریق پست الکترونیکی به دبیرخانه رایزنی فرهنگی ایران در دهلی‌نو ارسال کنند.
آقای دکتر «احسان پورنعمان» رئیس مدرسه کتابت قرآن کریم و استاد خوشنویس ممتاز ایرانی و استاد «مختار احمد خطاط» از بنگلور داوران این مسابقات بودند. هدف از برگزاری این مسابقات، گسترش فرهنگ کتابت قرآن کریم و خوشنویسی اسلامی، ترویج خط نسخ و نستعلیق ایرانی و هندی و حمایت از نسخه های فاخر قرآن کریم و کاتبان قرآن مجید بود. از دیگر اهداف خانه فرهنگ ایران می توان به ارائه آموزش‌های لازم برای تربیت هنرمندان متعهد و جوان هندی با برگزاری کارگاه آموزش کتیبه نویسی توسط دکتراحسان پورنعمان، شبکه‌سازی گروه‌های هنری و ایجاد روحیه کار گروهی، گسترش هنر قرآنی و تقویت مناسبات و تعاملات علمی، فرهنگی، هنری و رسانه‌ای دو کشور برشمرد.
برگزاری کارگاه خوشنویسی و برپایی نمایشگاه آثار خوشنویسی قرآنی
از برنامه های جانبی این رویداد برگزاری کارگاه خوشنویسی و کتیبه نویسی به همت استاد اعزامی از ایران آقای احسان پور نعمان بود. در این کارگاه علاوه بر خطاطان با تجربه هند، تعداد زیادی از دانش آموزان دختر و پسر از مدارس مختلف شرکت کردند. در انتهای این کارگاه رویداد کتیبه نویسی با هدف نوسازی کتبه های حسینیه خانه فرهنگ برگزار شد و طی دو روز با مشارکت یک استاد هندی و استاد پورنعمان بیش از چهل متر کتیبه شامل آیات قرآن و احادیث پیامبر عظیم الشان (ص) به خط ثلث نوشته شد و جایگزین کتیبه های قدیمی گشت.
همچنین نمایشگاه قرآنی آثار خوشنویسان ایران و هند در محل خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران برپا شد. علاقه مندان و بینندگان از دیدن تنوع و گستردگی و قدرت هنر خوشنویسی قرآنی شگفت زده شدند و از خوشنویسان تمجید کردند. در این نمایشگاه حدود 80 اثر به نمایش گذاشته شد.
مراسم اختتامیه
مراسم اختتامیه نخستین مسابقات ملی کتابت قرآن کریم هند عصر روز یکشنبه، سوم دی ماه با حضور و سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین مهدوی پور نماینده محترم ولی فقیه در هندوستان، دکتر فرید الدین فریدعصر رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی نو، دکتر احسان پورنعمان داور ایرانی، مختاراحمد خوشنویس داور هندی، پروفسور اخترالوسع و دکتر سید فاروق، در خانه فرهنگ ایران در دهلی نو برگزار شد.
در این مراسم، حجت الاسلام و المسلمین مهدوی پور نماینده ولی فقیه در هندوستان که به عنوان میهمان ویژه در برنامه حضور داشتند، طی سخنانی گفتند: خوشنویسی از زمان صدر اسلام وجود داشته و تا امروز به یادگار مانده است و لذا در تاریخ اسلام این هنر بسیار مهم است.
نماینده ولی فقیه در هندوستان افزود: کاتبان قرآن مروج اخلاق اسلامی هستند. آنها با خط زیبای خود معارف و اخلاق اسلامی را ترویج می کنند. وظیفه ما این است که پیام الهی را عمومی کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین مهدوی پور خاطرنشان کرد: اگر به هر خانه ای در ایران وارد شوید یا به هر موسسه‌ای بروید، قطعا یک قاب خوشنویسی خواهید دید.
خطاطی میراث قرآن کریم
دکتر فریدعصر در سخنان خود گفت: در حالی که بارها برنامه خوشنویسی در اینجا برگزار شده و این دومین برنامه بعد از تشکیل انجمن خطاطان هند است؛ اما این اولین بار است که خانه فرهنگ ایران مسابقه کتابت قرآن کریم و کارگاه کتیبه نویسی قرآن را برگزار می کند.
رایزن فرهنگی ایران در دهلی نو گفت: هنر خوشنویسی ارتباط مستقیمی با قرآن کریم دارد و میراث قرآن کریم است. پس یک هنر ناب قرآنی و مهم ترین نمونه هنر قدسی است. بنابراین ترویج خوشنویسی نه تنها به حفظ رسم الخط عربی و فارسی و اردو کمک می کند بلکه یک کار دینی خالص نیز هست.
دکتر فریدعصر اظهار کرد: تلاش ما این است که هرساله مسابقه خوشنویسی قرآن مانند مسابقات حفظ و قرائت قرآن در اینجا برگزار شود و کسانی که در این مسابقات مقام کسب کرده اند به رویدادهای هنری ایران معرفی شوند.
استاد مختار احمد داور هندی از شهر بنگلور نیز در سخنانی گفت: خوشنویسان ایرانی در زمینه آموزش خوشنویسی خیلی زحمت کشیده اند. با آنکه کامپیوتر در چند سال اخیر تاثیر بسزایی در تحولات خط نوشتاری داشته است. اما خطاطان ایرانی از این فرصت استفاده کردند و خوشنویسی را توسعه دادند.
استاد پروفسور اختر الواسع گفت: من به خانه فرهنگ ایران تبریک می گویم که خوشنویسان هند را در اینجا جمع کرده است. وی افزود: هر وقت به ایران رفتم، هتلی ندیدم که نام آن با خط نستعلیق بر روی آن نوشته نشده باشد.
قرآن کریم میراث ماست
دکتر احسان پور نعمان، داور ایرانی توضیحات مفصلی در مورد هنر خوشنویسی ارائه و مخاطبان و خوشنویسان را با علائم نگارشی هنر خوشنویسی آشنا نمود.
وی درباره هنر خوشنویسی بر کرسی کلمات در خطوط مختلف توضیح داد و گفت: خوشنویسان همیشه باید با وضو کتابت کنند و این هنر، یک هنر اسلامی است.
داور ایرانی گفت: قرآن کریم میراث ماست. باید آن را حفظ کنیم و به نسل های بعد منتقل کنیم.
در پایان از سوی داوران ایرانی و هندی برترین‌ها انتخاب و به پنج نفر لوح تقدیر و جوایز نقدی اهدا شد. اسامی برگزیدگان عبارتست از:
محمد غوث الدین عظیم (حیدرآباد): کسب مقام نخست نظیره نویسی نسخ ایرانی
عطاالله اسدی (ماهاراشترا): کسب مقام دوم نظیره نویسی نسخ ایرانی
شاذر احمد(بریلی): کسب مقام نخست سوره نویسی نسخ
ایوب اکرم(علیگره): کسب مقام دوم سوره نویسی نسخ
ظفر رضاخان(تونک راجستان): کسب مقام نخست سوره نویسی خط نستعلیق
پیشنهاد:
در هند بیش از هفتاد موسسه و کارگاه مشغول آموزش خوشنویسی هستند. برای گسترش هنر خوشنویسی به صورت علمی و فنی که ترویج زبان فارسی و نیز قرآن کریم و معارف اسلامی نیز هست، لازم است با همکاری و حمایت مالی انجمن خوشنویسان ایران و سازمان اوقاف و امورخیریه هر ساله اساتید ممتاز ایرانی برای دوره های کوتاه یک ماهه به هند اعزام شوند و کارگاه های خوشنویسی را با هدایت رایزنی در ایالت های مختلف برگزار کنند.
